Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs vaka sayısında azalma olmakla birlikte virüsten korunmak için alınması gereken önlemlere devam edilmesi önemlidir. Yüz maskeleri ve siperlikler hastalıktan korunmada en önemli etmenlerden biridir. Gerekli tedbirlere dikkat edilmediği sürece hastalığı kontrol altına almak mümkün olmayacak ve vaka sayılarında artış görülecektir.
Yaz mevsiminin gelmesiyle birlikte güneşten kaynaklanan hastalıkların görülme sıklığı artar. Güneşten kaynaklanan alerjik hastalıklar, güneş ışınlarının etkisi ile alevlenen cilt hastalıkları, cilt lekeleri, benlerde değişiklikler, cilt kanseri hikayesi olan hastaların hastalıklarının alevlenmesi yaz döneminde sık görülür. Bu sebeplerden hastaların yaz döneminde güneşten korunmaları ciddi önem gösterir.
Cilt lekeleri dermatoloji hekimlerine sık başvuru sebebi olan, yaz mevsiminde belirginleşen, hastaların yaşam kalitelerini etkileyen önemli bir cilt sorunudur. Güneş ışığı dışında kullanılan kozmetik ürünler, hormonal değişimler, kullanılan ilaçlar, cilde temas eden maddeler de lekelerde artışa neden olur. Bu dönemde virüsten korunmak amacı ile kolonya ve dezenfektanların yüze teması da lekelerde artışa sebep olan bir diğer sebeptir. Güneşten korunma özellikle leke sorunu olan hastalarda ayrıca dikkat gerektirir.
Ultraviyole A (UVA) ve Ultraviyole B (UVB) ışınları güneş ışınlarının zarar verme yetkisi en yüksek olan formlarıdır. UVB ve UVA ışınları derimizin üst ve orta tabakasına ulaşmaktadır. Güneşten dünyamıza cildimizin daha derin tabakasına erişebilen infrared (kızıl ötesi) ışınları da ulaşmaktadır. İnfrared ışınlar güneş dışında bilgisayar, tablet, telefon ekranlarından da vücudumuza ulaşır. İnfrared ışınlarının cildimiz üzerine olumsuz etkileri UVA ve UVB ışınlarına göre daha azdır. Fakat kapalı ortamlarda da kızıl ötesi ışınlarına maruz kalma devam eder. Ciltte kuruma, leke artışı, erken yaşlanma kızıl ötesi ışınların cildimize vermiş olduğu zararların başlıcalarıdır.
Covid 19’dan korunmak için yüze takılan maske ve siperliklerin güneşten korunmada etkisi sınırlıdır. Özellikle güneşin yoğun olduğu saatlerde maskenin temas eden bölgelerdeki koruyucu etkisi yetersiz kalmaktadır. Ayrıca maskeler yüzün üst kısmını korumadığından üst kısım güneşe direkt maruz kalmaktadır. Pandemi döneminde evden çalışma, bilgisayar başında, cep telefonu ile geçirilen zaman sürelerinin fazlalığı, kişileri geçmiş dönemlere göre infrared ışınlarına daha fazla maruz bırakmıştır. Bu sorunlar doğru ve düzenli güneş koruyucu kullanımı ile çözülebilir. Güneş koruyucular evde bile kalınsa her gün düzenli kullanılmalıdır. Güneşte bulunma süresi 3 saati aşı- yorsa uygulama tekrar edilmelidir. Güneş koruyucuların SPF faktörü ile etkinlikleri hesaplanır. SPF; güneşin zararlı UV ışını tarafından oluşturulan kızarıklığı durdurma kabiliyetine göre hesaplanır. Güneş koruyucular koruma kapasitelerine göre hafif, orta ve şiddetli olmak üzere 3 şekilde sınıflandırılır. SPF 4-12 arası minimal koruma, SPF 12-30 arası orta derecede koruma, 30 ve üstü yüksek derecede koruma olarak hesaplanır. 30 ve üzeri faktör içeren güneş koruyucular tercih edilmelidir. Kullanılacak olan nemlendirici kremlerin güneş koruyucu içermesine dikkat edilmelidir. Terleme ve yıkama sonrası koruyucular etkisini yitireceğinden koruyucu tekrarlanmalıdır. Cilt tipine uygun koruyucu tercih edilmelidir. Kuru cilde sahip olanların krem tarzı ürünleri kullanması gerekirken, yağlı cilde sahip olanlarda jeller ve losyonlar daha uygundur. Güneşe çıkarken parfüm, deodorant ve alkol içeren kozmetik ürünler kullanılmamalıdır. Güneşe maruz kalmanın fazla olduğu dönemlerde ağızdan alınan antioksidan tabletler faydalıdır. Harici koruma dışında içten de güneşten koruyucu etki gösterirler.
DOÇ. DR. GÖKHAN OKAN- DERMATOLOJİ UZMANI
Comments